In de internationale politieke arena presenteert 
de EU zich graag als een voorbeeld voor de rest van de wereld als het gaat om mensenrechten en harmonieus samenleven. Europa heeft geleerd van haar verleden en is anno 2009 een plek waar iedere persoon gelijk is voor de wet en zijn stem mag laten horen. Een nobele boodschap die Europa bij herhaling uitspreekt tegen autoritaire regimes.
Om de verheven idealen enige politieke Schwung te geven, heeft de Voorzitter van de Europese Commissie – Jose Manuel Barroso met een handjevol Europarlementariërs iets uit de hoge hoed getoverd: in een volgende Europese Commissie krijgt een commissaris de portefeuille voor fundamentele rechten en burgerlijke vrijheden. De Chinezen en de Russen loopt het zweet al in de schoenen, bij de gedachte ooit een berisping te krijgen van deze toekomstige commissaris.
Polen herinnert
De Poolse herdenkingen van de Duitse inval van 1939 roepen een hoop oud zeer op, zo schrijven onder meer NRC en Volkskrant. Rusland is als voormalig bevrijder/bezetter nauw betrokken bij de plechtigheden. De Russen en de Polen hebben elkaar in aanloop naar de herdenkingen bestookt met beschuldigende interpretaties van de geschiedenis. Volgens vele Polen waren de Russen met het Molotov-Ribbentroppact nauwelijks een haar beter dan de nationaalsocialisten. In Rusland is onlangs een boek uitgebracht waarin wordt gesuggereerd dat Polen heulde met Hitler.
Desondanks wil de Russische premier Poetin de bilaterale relaties met Polen niet op scherp zetten. Hij ziet in de huidige Poolse premier Donald Tusk een goede partner en hoopt op betere betrekkingen in de toekomst, schrijft EUobserver. De huidige Poolse president Lech Kaczynski heeft zich juist meermaals zeer negatief uitgelaten over de Russen. Zo heeft hij de Russen (impliciet) beschuldigd van neo-imperialisme in Georgië.
Alle ceremoniële handreikingen ten spijt, blijkt het oorlogsverleden nog altijd een smet op de interstatelijke betrekkingen in Europa.
Een ondemocratische EU misschien nog niet zo slecht
Fareed Zakaria
De discussie over de Europa gaat vaak over de democratische legitimiteit of beter gezegd het ontbreken daarvan. De gerenommeerde Amerikaanse politiek commentator Fareed Zakaria schreef in 2003 The Future of Freedom: Illiberal Democracy at Home and Abroad. In dit werk beschrijft Zakaria de staat van de democratie in de wereld. Kern van zijn betoog is dat democratisering in de Westerse wereld niet het verwachte heil heeft gebracht.
Zakaria wijdt ook een paar alinea’s aan de Europese unie. Gemakshalve ruk ik hier een paar van zijn zinnen uit hun verband.
Er worden in Europa veel jammerklachten aangeheven over het ondemocratische karakter van de Euopese Unie, die vaak wordt zwartgemaakt als het ultieme voorbeeld van ondemocratische politiek. Maar de onaangename werkelijkheid is dat de EU nu juist zo effectief is geweest omdat hij tegen politieke druk is afgeschermd. (…) Instellingen als de EU, die vaak worden veroordeeld als almachtig en afstandelijk, zijn dat in feite geen van beide. Ten eerste worden de bevoegdheden van de EU schromelijk overschat. (…)De Europese Unie moet niet worden opgevat als een superstaat, maar als een internationale organisatie. Net als de meeste soortgelijke lichamen weerspiegelt de EU de wensen van zijn lidstaten.
Nationalisme
Midden- en Oost-Europa kent een lange geschiedenis van vurig nationalisme. In feite is het voormalige Oostblok nog altijd een broeinest van verschillende nationaliteiten en etniciteiten. In Hongarije leven minderheden van Duitse, Sloveense, Turkse, Bulgaarse en Servische afkomst. De grootste minderhedengroep wordt er gevormd door de Roma. Het buurland Roemenië kent een vergelijkbare demografische verdeling, zij het dat hier ook weer grote groepen Oekraieners wonen. In Roemenië zijn de Hongaren weer de grootste minderhedengroep. Andere landen in de regio kennen ook een bonte mix van nationaliteiten.
Als ideologen van de Europese gedachte het uitgangspunt hanteren dat Europa in staat is om nationalisme uit te bannen, lijkt dit geen poot in de realiteit te hebben. De Slowaakse populistische regering van Robert Fico heeft onlangs een taalwet afgekondigd, die het de Hongaarse minderheid in Slowakije verplicht in bepaalde gevallen het Slowaaks te gebruiken. Een nationalistische maatregel ‘uit het boekje’.
Vele historici voeren het huidige nationalisme in Centraal Europa terug op de herverdeling van Europa na de Eerste Wereldoorlog. In deze video meer daarover.
Loekasjenko gunt een ander ook wat
Opmerkelijk bericht op Spiegel.de. De Wit-Russische dictator Alexandr Loekasjenko heeft in een interview verklaard enkele jaren geleden de verkiezingsuitslag in zijn land te hebben vervalst. Maar nu komt het: niet ten gunste van hemzelf, maar van de oppositie. Eigenlijk heeft hij destijds met veel grotere cijfers (93 procent) de verkiezingen gewonnen dan de 82,6 procent die als officiëel resultaat geldt. Hij heeft naar eigen zeggen de uitslag naar bendeden gecorrigeerd, omdat resultaten boven de 90 procent ongeloofwaardig zijn.
Door velen wordt Loekasjenko als de laatste dictator van Europa gezien. De EU is in mei van dit jaar trowuens een partnerschap aangegaan met Wit-Rusland en hamert op democratische vooruitgang. Loekasjenko houdt zich aan de diplomatieke regels: ‘met Brussel moet je praten’
Leve de DDR
De DDR ligt al bijna 20 jaar op de mestvaalt van de wereldgeschiedenis. Sommige– al dan niet krankzinnige – nostalgisten/verstokte socialisten verlangen terug naar de tijd van weleer. Hier een filmpje in de trant van “Wat als de DDR anno 2009 nog zou bestaan?“
Der Amikäfer
Der Amikäfer
De 20ste verjaardag van de val van de Berlijnse Muur – het symbool van de Duitse deling tussen 1949 en 1989 – komt dichterbij. Reden genoeg voor de Duitse opiniesite SpiegelOnline om een blik op het Duitse verleden te werpen in de rubriek DDR. Zo is aan de propagandamachine van het voormalige Oost–Duitse regime een artikel gewijd met de heerlijke titel: Klassenkamp per Kartoffelkäfer.
In Oost–Duitse scholen kregen de kinderen geleerd dat de kapitalistische vijand de landbouw in de DDR wilden vernietigen met de aardappelkever. De Amerikanen zouden de kevers per vliegtuig droppen boven de graanvelden van de DDR. De diertjes kregen dan ook de illustere bijnaam Amikäfer. Deze oogstenverslindende insecten vraten de voedselvoorraden van de DDR helemaal leeg, was het verhaal van overheidszeide. In werkelijkheid wilde het communistische regime van de DDR verhullen dat haar landbouwbeleid faalde. De beschuldigende vinger ging naar de kapitalistisch klassenvijand. Het verhaal werd fraai verpakt in de vorm van een Amerikaanse b–film uit de vrijftiger jaren à la The Invasion of the Body Snatchers en Attack of the Crab Monsters.
Het Europarlement een papieren tijger?
EU parliament ‘has equal power’ to member states, kopt EUobserver. Vroeger werd
het Europarlement stelselmatig genegeerd door de Europese Raad en de Commissie. Tegenwoordig hebben de parlementariërs tandjes gekregen, dat vindt althans Hans Gert Poettering, de optimistische voorzitter van het Europarlement. Soms moet de Commissie zelfs zich terug in zijn hok, als het Parlement brult. Wishfull thinking , Herr Poettering?
De Muur staat nog
Op 9 november 1989 viel de Berlijnse Muur, het symbool van 40 jaar Europese deling. Ten oosten van het Ijzeren Gordijn werden communistische dictaturen in mum van tijd verdreven door democratisch gekozen regeringen. In alle euforie leek de uitbreiding van de EU in oostelijke richting een onafwendbare stap in het historisch proces van Europese integratie. Het beton en ijzer verdwenen, maar in de hoofden van de Europeanen is de Muur blijven
staan.
De desintegratie van het communistische blok bracht een kortstondige golf van euforie in Europa.Van nu af aan zou het hele continent profijt hebben van de superieure democratische waarden en de zegeningen van het kapitalistische systeem, zo meenden vele regeringsleiders Na de uitbreidingsrondes in 2004 – door sommigen ook wel de Big Bang genoemd – en 2007 lijkt de democratie in de nieuwe lidstaten niet meer weg te denken. Deze mate van vrede, welvaart en stabiliteit heeft het Avondland nooit gekend.
Maar ook internationale verdragen, economische voorspoed en politieke integratie kunnen onderling wantrouwen niet wegnemen. Door de Koude Oorlog hebben beide delen van Europa een gescheiden historische ontwikkeling gekend. Dit heeft diepe sporen achtergelaten in de huidige verstandhouding. De onderdrukte Oost-Europese volkeren voelden zich tijdens de Koude Oorlog in de steek gelaten door hun West-Europese tegenhangers. Morele steun kregen zij vooral van de Amerikanen. Al ging die meestal niet verder dan een hart onder de riem van Radio Free Europe.
De basisgedachte van de Europese Unie is rationeel: economische vervlechting en politieke samenwerking bevordert de stabiliteit en welvaart. Europa blijft echter een lappendeken van nationale staten. De natiestaat is echter geen rationele, maar een sentimentele constructie. Oud zeer blijft de onderling verhoudingen verstoren. Het beruchtste historische voorbeeld van de West-Europese houding tegenover haar Slavische ‘broeders’ is nog altijd de Appeasement van Frankrijk en Engeland tegenover Hitler in 1938. De Britten en Fransen meenden door opoffering van de Tsjechen de machtshonger van Hitler te kunnen stillen. Een fatale misrekening, zo zou later blijken. Maar ook de Hongaarse Opstand van 1956 en de Praagse Lente van 1968 leven voort in het collectieve geheugen van de Oost-Europeanen.
Oost-Europeanen hebben geen hoge pet op van de morele kwaliteiten van de landen en mensen in West-Europa: ze zijn arrogant, paternalistisch en bedrijven een cynische machtspolitiek ten einde de Oost-Europese staten duurzaam te verzwakken. Dit beeld bestaat nog altijd bij veel Oost-Europeanen. Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie hebben de veel van de voormalige Sovjet-satellieten zo’n 15 jaar moeten wachten alvorens toe te mogen treden tot de EU. Die lange wachttijd heeft veel kwaad bloed gezet bij de nieuwe EU-landen, die meenden aan het lijntje te worden gehouden door de West-Europese regeringen.
Andersom zijn West-Europeanen ook heel expliciet over hun wantrouwen, zo ook in Nederland. Zowel aan de linker- als rechterzijde is de heersende opvatting dat Roemenië en Bulgarije in 2007 niet klaar waren voor toetreding. Angst voor een toestroom van Poolse arbeiders leeft onder brede lagen van de bevolking. Veel politieke bewegingen kiezen voor een tactiek van terugtrekken achter de dijken en afschermen van nationale ‘belangen’ als identiteit en culturele waarden.
Wantrouwen tussen nationaliteiten en bevolkingsgroepen is universeel en onoverkomelijk. De geschiedenis van Europa is er een van toenemende integratie, met alle verzet van dien. Landen als Italië en Duitsland waren nog geen 150 jaar geleden een verzameling van vorstendommen met grote verschillen in cultuur en mentaliteit. Lang niet iedereen in Duitsland of Italië wenste een eenheidsstaat. Terugkijkend lijkt de eenwording van die staten onvermijdelijk te zijn geweest. Loopt het Europese project niet gewoon langs dezelfde route?
lariekoek en apekool
Barry ‘de Makelaar’ Madlener, lijsttrekker van de PVV beweert stellig dat ieder Nederlands gezin op jaarbasis meer dan 1000 euro afdraagt aan de Brusselse geldmachine. Publicist Pieter Hilhorst e.a. verwijzen Madleners berekening naar het rijk van lariekoek en apekool. In Intermediar schrijven zij dat Madlener het wisselgeld dat Nederland jaarlijks krijgt niet meeneemt in zijn rekensom. Hilhorst c.s. berekenen ‘slechts’ een bedrag tussen de 345 en 624 euro op jaarbasis.
Barry Madlener en Geert Wilders (PVV)